Als een algemeen verbindend verklaarde cao afloopt, dan is vaak de vraag wat de gevolgen daarvan zijn voor de toepasselijke arbeidsvoorwaarden. Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen werknemers die in dienst zijn getreden toen de cao nog van toepassing was en werknemers die nieuw in dienst treden.
Werknemers die in dienst zijn
Voor werknemers die in dienst waren op het moment dat de cao afliep, blijven alle cao afspraken als uitgangspunt gewoon van toepassing. Denk hierbij aan bijvoorbeeld het aantal vakantiedagen en de loondoorbetaling bij ziekte. Dit wordt ook wel nawerking van de cao genoemd. De afspraken in de cao zijn in dat geval onderdeel geworden van de arbeidsovereenkomst met de werknemer. Het aflopen van de cao en het ontstaan van de cao-loze periode doen dus geen afbreuk aan de meeste aanspraken van de werknemer en werkgever die voortvloeien uit bepalingen van de cao.
Nieuwe werknemers
Bij het aannemen van nieuwe medewerkers kunnen er andere arbeidsvoorwaarden worden aangegaan die afwijken van de cao. De cao is vanwege het aflopen van de looptijd namelijk geen automatisch onderdeel gaan vormen van de arbeidsovereenkomst. Wel kan het aan te raden zijn om de cao alsnog vrijwillig toe te passen vanwege het voorkomen van een (ongerechtvaardigd) onderscheid tussen personeel, maar ook vanwege de mogelijkheid dat de cao eventueel met terugwerkende kracht van toepassing kan worden verklaard. Dat laatste heeft tot gevolg dat de voorwaarden uit de cao alsnog door middel van algemeen verbindend verklaring onderdeel uit maken van de arbeidsovereenkomst met de werknemer.
Let op bij afwijkingen van driekwartdwingend recht
De wet biedt in sommige gevallen de mogelijkheid om af te wijken van een wettelijke bepaling in een cao. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de proeftijd. De wet bepaalt in artikel 7:652 BW dat er een proeftijd van een maand kan worden opgenomen in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd die langer is dan 6 maanden en korter duurt dan twee jaren. Hiervan kan in een cao worden afgeweken tot ten hoogste een proeftijd van twee maanden. Als hier in een cao gebruik van is gemaakt, kan er alleen een beroep op worden gedaan indien er sprake is van een rechtsgeldige cao. De afwijking van de proeftijdbepaling heeft namelijk geen nawerking. Het aflopen van de cao betekent dat de afwijking van de proeftijdbepaling niet meer is toegestaan en dat er wordt teruggevallen op de hoofdregel uit de wet.
Controleer looptijd cao
Het is altijd belangrijk om te controleren of er nog wel sprake is van een rechtsgeldige cao en of die cao algemeen verbindend verklaard is. Raadpleeg bij twijfel over de toepasselijke arbeidsvoorwaarden altijd eerst een jurist.
