Inmiddels is een ieder zich er wel van bewust dat als men nog gebruik wil maken van de vrijstelling voor de eigen woning schenking (beter bekend als de Jubelton), er haast bij is. Het is wel belangrijk om daarbij niet de formaliteiten uit het oog te verliezen. Wij hebben daarom een aantal veel gestelde vragen over het jubelen ultimo 2022 op een rijtje gezet.
1. Wat is het verschil tussen gespreid schenken in drie jaar en de bestedingstermijn van drie jaar? Zijn deze termijnen veranderd?
Een schenking ter zake van een eigen woning dient uiterlijk in het tweede jaar, volgend op het jaar van (eerste) schenking (zie hierna) te zijn besteed ten behoeve van een eigen woning. Dit geeft de ontvanger van de schenking meer tijd om een woning te zoeken, of de aflossing op een eigen woning lening kan gespreid worden over meerdere jaren ter voorkoming van boeterente.
Het was daarnaast altijd mogelijk om de schenking ter zake van de eigen woning over 3 (aaneensluitende) jaren te spreiden. Dit is met name nuttig indien de schenkers (meestal ouders, maar kunnen ook anderen zijn) het geld nog niet volledig vrij beschikbaar hebben. De vrijstelling kan namelijk slechts benut indien en voor zover het bedrag van de schenking in het jaar van toezegging ook is betaald.
Een schenking van stel € 30.000 in 2020 kon dan nog worden aangevuld met stel € 50.000 in 2021 en tenslotte het restant tot aan het geldende maximum in 2022. De ontvanger van de schenking moest wel in al deze jaren nog aan de voorwaarden voor de verhoogde vrijstelling voldoen.
Ook moe(s)t van elk van deze schenkingen apart aangifte worden gedaan (voor 1 maart van het jaar volgend op de schenking).
Tot slot moeten eventuele schenkingsvoorwaarden (LET OP: de schenking mag geen ontbindende voorwaarde hebben, behalve wanneer niet aan de bestedingseis wordt voldaan) in drie afzonderlijke overeenkomsten worden vastgelegd, want er is sprake van drie schenkingen. Indien in 2020 al zou zijn toegezegd dat de schenking in 2021 en 2022 zou worden aangevuld, dan is het voor zijn geheel een schenking van 2020. Voor de vrijstelling maakt dat niet echt uit, want in totaal kan toch niet meer dan ruim een ton worden geschonken, maar dit maakt wel uit voor de betalingseis. Daar voldoe je dan dus niet aan (NB betalingseis niet te verwarren met bestedingseis!).
Door de wijziging met ingang van 2023 wordt de termijn om gespreid te schenken verkort. Indien in 2022 wordt begonnen met schenken, kan deze schenking alleen nog in 2023 worden aangevuld tot € 106.671. Indien de eerste schenking in 2023 plaatsvindt kan maximaal € 28.947 worden geschonken ter zake van een eigen woning. Deze schenking kan in een later jaar niet meer worden aangevuld. Dat geldt voor alle schenkers, mits de ontvanger aan de voorwaarden voor de eigen woning schenking voldoet. Aangezien dit bedrag overeenkomt met de eenmalige vrijstelling ouder-kind zonder bestedingsdoel, geldt bij een schenking door ouders aan een kind geen bestedingsdoel. Voor andere schenkers geldt het bestedingsdoel eigen woning dus nog wel in 2023, ondanks dat niet meer een ton kan worden geschonken.
De bestedingstermijn is onveranderd. Dat betekent dat een schenking (die is gestart) in 2022 uiterlijk 31 december 2024 moet zijn besteed aan een eigen woning.
2. Hoeveel moet ik in 2022 nog schenken om in aanmerking te komen?
De Belastingdienst heeft bevestigd dat de hoogte van de schenking in 2022 niet van invloed is op de uiteindelijk te gebruiken maximale vrijstelling. Ook als in 2022 maar € 1 wordt geschonken en daarvoor aangifte wordt gedaan met een beroep op de vrijstelling voor een eigenwoningschenking, kan in 2023 de aanvullende (maximaal) € 106.670 vrijgesteld worden geschonken (plus de voor dat jaar geldende algemene vrijstelling van 6.035 voor ouders en 2.418 voor anderen). Hierbij is wel van belang dat van de totale schenking van ouders aan kinderen in 2022 maximaal € 27.231 vrij besteedbaar is en voor overige situaties € 2.274 (tenzij u anders overeenkomt, zie hierna bij de ontbindende voorwaarde). Dit vrij besteedbare bedrag is nooit hoger dan het in 2022 geschonken bedrag.
3. Moet ik persé een schenkingsovereenkomst opstellen? Of meerdere?
Een schenkingsovereenkomst is niet verplicht, maar wel wijs. Hierin kan bijvoorbeeld ook worden opgenomen of de schenking wel of niet moet worden ingebracht in de nalatenschap van de ouders te zijner tijd. Dit kan vooral van belang zijn indien het ene kind wel al een eigen woning schenking krijgt en het andere hier nog niet aan toe is (want bijvoorbeeld nog studerend).
Per schenking dient een overeenkomst opgemaakt, zie ook onder 1.
4. Hoe werkt het schenken onder ontbindende voorwaarde?
Om gebruik te maken van de hoge vrijstelling, mag deze schenking niet herroepelijk zijn. Er geldt één uitzondering, u mag bepalen dat u het geld terug wilt hebben (de schenking wilt herroepen), indien het geld niet is besteed aan een eigen woning. Indien de ontvanger de schenking niet binnen de bestedingstermijn op de juiste wijze heeft besteed, treedt die ontbindende voorwaarde in en moet het geld terug naar de schenker. De schenking wordt dan geacht niet te hebben plaatsgevonden. Het beroep op de verhoogde schenkvrijstelling heeft echter wel al plaatsgevonden en dat beroep kan niet worden ontbonden (de aangifte schenkbelasting kan niet teruggedraaid). Dat betekent dat na een ontbonden schenking, niet nogmaals een beroep op een/de eenmalige verhoogde schenkvrijstelling kan worden gedaan.
Wij adviseren daarom om de ontbindende voorwaarde te beperken tot hetgeen is geschonken boven het bedrag dat bestedingsvrij kan worden geschonken. Voor ouders en kinderen is dat € 27.231 in 2022 of € 28.947 in 2023. Let OP! Voor grootouders en anderen is dat slechts 2.274!
Indien er geen ontbindende voorwaarde is afgesproken, dan leidt het niet voldoen aan de fiscale bestedingseis alsnog tot heffing van schenkbelasting. Deze belasting komt voor rekening van de ontvanger van de schenking, tenzij u op de aangifte hebt aangegeven dat de schenker de belasting betaalt.
5. Werkt dit ook bij een schenking door een ander dan de ouders, bijvoorbeeld grootouders?
Zie voorgaande vragen.
6. Heb ik een notaris nodig?
Voor een eigen woning schenking op zich is geen notariële akte nodig. Indien echter de schenking daadwerkelijk uit een eigen woning bestaat (bijvoorbeeld overdracht tegen een lagere waarde) is voor de levering van de woning uiteraard wel een notaris nodig.
7. Mag ik een woning voor de WOZ-waarde overdragen?
Voor de schenkbelasting worden woningen gewaardeerd op WOZ-waarde. Dat betekent dat bij overdracht van een woning tegen WOZ-waarde, er geen sprake is van een belastbare schenking (de fiscale waarde van de bevoordeling voor de schenkbelasting is nul). Let op! Het aangiftebiljet schenkbelasting van de belastingdienst suggereert iets anders maar inmiddels heeft ook de Belastingdienst bevestigd dat dit kan.
Bij overdracht tegen WOZ-waarde is er dus geen sprake van een belast saldo. Indien de ontvanger voldoet aan de voorwaarden voor de jubelton, zou dus ook een overdracht tegen WOZ-waarde minus € 106.671 (2022) niet tot schenkbelasting leiden.
