Helpdeskvraag
Mijn klant heeft aangegeven te gaan scheiden van zijn echtgenote. Hij wil graag de partneralimentatie in één keer afkopen door aan haar éénmalig een bedrag van € 250.000 over te maken. Wat zijn de (fiscale) voor– en nadelen van deze afkoop?
Antwoord/advies
Indien een van de partners recht heeft op partneralimentatie, dan mogen de aanstaande ex-partners gezamenlijk bepalen in hoeverre en in welke vorm zij hieraan invulling geven. Een voordeel voor de éénmalige afkoop in het algemeen is dat partners eerder onafhankelijk van elkaar zijn en dat de ‘ontvlechting’ ook in financiële zin sneller tot stand komt: voorkomen wordt dat ex-partners elkaar jarenlang gaan volgen (‘woont ze al samen met haar nieuwe vriend?’) en lastigvallen (‘waarom heb ik mijn alimentatie niet eind van de maand gekregen?’). Voor de onderhoudsplichtige kan het daarnaast fijn zijn omdat later geen verzoek tot verhoging van de alimentatie kan worden gevraagd. Aan de andere kant: als de ex-echtgenote binnen bijvoorbeeld een half jaar na echtscheiding gaat samenwonen met een nieuwe partner, dan kan de afkoopsom niet gedeeltelijk teruggevorderd worden.
Bij het berekenen van de afkoopsom moet aandachtig gekeken worden naar de alimentatieduur waarop de afkoopsom wordt gebaseerd. Over het algemeen bestaat er recht op alimentatie voor maximaal 12 jaar (tenzij het huwelijk korter dan 5 jaar heeft geduurd en uit het huwelijk geen kinderen zijn geboren). Zelden wordt de afkoopsom echter berekend op basis van deze termijn, omdat de kans dat de alimentatiegerechtigde gaat samenwonen of huwen met een nieuwe partner erin zal worden verwerkt. Daarnaast zal het recht op alimentatie contant gemaakt moeten worden waarbij een rentepercentage overeengekomen moet worden. Dat de berekening van de afkoopsom geen sinecure is bij twee scheidende echtgenoten, zal iedereen begrijpen!
Een groot aandachtspunt voor de man uit de hierboven geschetste casus is dat de onderhoudsplicht niet eindigt na afkoop van de alimentatie. Denkbaar is dat de ex-echtgenote de gehele € 250.000 binnen het jaar opmaakt aan allerlei leuke en minder nuttige consumptieve bestedingen, zodat zij daarna noodgedwongen aanklopt bij haar gemeente voor een beroep op financiële bijstand. De gemeente zal de maandelijkse tegemoetkomingen aan de vrouw gaan verhalen op de man die immers een onderhoudsplicht heeft van maximaal 12 jaar na huwelijk. Om dit risico voor de man te ondervangen is het veel verstandiger om de afkoopsom in een lijfrentepolis te stoppen, zodat er maandelijks een bedrag vrijkomt en de vrouw geen kans heeft om het hele bedrag anders te besteden dan voor haar daadwerkelijk levensonderhoud.
Fiscale gevolgen?
Voor de alimentatieplichtige
De éénmalige afkoopsom is als een persoonsgebonden aftrek in mindering te brengen op allereerst het box 1-inkomen (bij geen of onvoldoende inkomen mag de persoonsgebonden aftrek achtereenvolgens doorgeschoven worden naar box 3 en box 2). Voorwaarde voor de aftrek is wel dat de betaling geschiedt als de echtscheiding formeel een feit is (dat wil zeggen: na inschrijving van de rechtelijke beschikking in de registers van de burgerlijke stand). Deze persoonsgebonden aftrek kan eventueel overgeheveld worden naar daaropvolgende jaren indien de aftrek niet in dat jaar (volledig) benut kan worden omdat er in het jaar van betaling geen of onvoldoende inkomen in box 1, box 3 en ook niet in box 2 is. De afkoop van de alimentatie kan dus zeer voordelig uitpakken in een jaar of jaren waarin de man een hoog (incidenteel) inkomen heeft. Voor de duidelijkheid: de aftrek kan nooit leiden tot een verlies en is dus niet met terugwerkende kracht verrekenbaar.
Pas op bij ongehuwde ex-partners: stel dat de partners niet gehuwd waren, maar ongehuwd samenwoonden dan geldt dat er helemaal geen aftrek bestaat voor éénmalige alimentatieafkoopsommen. Onder voorwaarden kan er wel een aftrek bestaan voor maandelijkse alimentatieverplichtingen bij voormalig ongehuwde samenwoners.
Voor de alimentatiegerechtigde
Bedenk dat de afkoopsom voor de voormalige echtgenote wordt belast tegen een progressief tarief in de inkomstenbelasting (in deze casus voor een groot deel tegen 52%!). Dit kan deels ondervangen worden door óf de afkoopsom over meerdere jaren te spreiden óf door de afkoopsom in een lijfrentepolis om te zetten. Hierdoor wordt het tariefsnadeel voor de vrouw wat rechtgetrokken.
Tot slot
De beslissing omtrent afkoop van de alimentatie moet weloverwogen geschieden. Daarbij dienen alle aspecten (fiscaal, juridisch en praktisch) aandachtig in kaart te worden gebracht. Desgewenst kan Auxilium samen met u alle voor- en nadelen in kaart te brengen. Er bestaan ook andere mogelijkheden rondom alimentatieverplichtingen. Ook hierin denken wij graag met uw klant mee!
