Met ingang van 15 november 2023 treedt de ‘Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie’ in werking. Deze wet beoogt schuldeisers beter te beschermen door een verplichting om altijd in bepaalde mate financiële verantwoording af te leggen bij een liquidatie. Onderstaand gaan wij in op deze nieuwe wet en in welke gevallen deze van toepassing is.
Wat is een turboliquidatie?
Als een rechtspersoon geen baten (lees: activa) heeft op tijdstip van ontbinding, kan de zogenaamde turboliquidatie worden toegepast. Op dit moment is het voldoende dat het besluit tot ontbinding wordt genomen en dat opgave van de ontbinding wordt gedaan aan het handelsregister. De rechtspersoon houdt gelijk op met bestaan.
De turboliquidatie kan ook worden toegepast als er nog schulden zijn. De enige voorwaarde is immers dat er geen activa meer op de balans staan.
Benadeling schuldeisers
In de praktijk wordt geregeld toegewerkt naar een situatie waarin er geen baten meer zijn op het tijdstip van ontbinding. In die gevallen worden eerst eventuele rechtsbetrekkingen afgewikkeld, baten te gelde gemaakt, schulden betaald en een eventueel overschot als dividend uitgekeerd aan de rechthebbenden. Eigenlijk gebeurt hier hetzelfde als bij de lange procedure, maar dan zonder de formaliteiten die aan die procedure zijn verbonden.
Schuldeisers kunnen hierdoor geconfronteerd worden met een schuldenaar die ineens niet meer bestaat. De bestuurders van de ontbonden rechtspersoon kunnen desgewenst verder met hun activiteiten in een nieuwe rechtspersoon.
Financiële verantwoording
Via de ‘Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie’ wordt beoogd de informatiepositie van schuldeisers te verbeteren. Het bestuur is verplicht financiële verantwoording af te leggen bij een turboliquidatie. Deze verantwoording wordt afgelegd door een balans en staat van baten en lasten van het boekjaar waarin de rechtspersoon is ontbonden, te deponeren bij het handelsregister. Ook eventuele ontbrekende jaarrekeningen over eerdere boekjaren moeten alsnog worden gedeponeerd. Met de financiële gegevens moet een schriftelijke beschrijving worden gedeponeerd van:
- de oorzaak van het ontbreken van baten op het tijdstip van ontbinding;
- de wijze waarop de baten van de rechtspersoon te gelde zijn gemaakt en de opbrengsten zijn verdeeld, als daarvan sprake is geweest voorafgaand aan de ontbinding; en
- redenen waarom een eventuele schuld of schulden niet zijn voldaan
Voor de beschrijving is een mededeling dat er geen geld of actief meer was, niet voldoende. De achterliggende reden moet kenbaar worden gemaakt. De gegevens moeten binnen twee weken na ontbinding worden gedeponeerd (verantwoordingsplicht).
Nadat het bestuur deze deponering heeft gedaan, moet zij eventuele schuldeisers hiervan gelijk schriftelijk persoonlijk op de hoogte stellen (bekendmakingsplicht).
Sancties niet voldoen verantwoording
Als aan de verantwoordingsverplichting niet wordt voldaan, dan kunnen schuldeisers met machtiging van de kantonrechter inzage krijgen in de administratie van de ontbonden rechtspersoon. Daarnaast kan aan bestuurders een bestuursverbod worden opgelegd. Door dit bestuursverbod kunnen bestuurders die herhaaldelijk of ernstig misbruik maken van een ontbinding zonder baten en daarbij schuldeisers benadelen, een tijd geen bestuursfunctie meer uitoefenen.
Werkingstermijn
De wet is van tijdelijke aard, namelijk twee jaar. In deze periode worden eventuele structurele maatregelen voorbereid. De verwachting is dus dat ook in de toekomst extra handelingen moeten worden verricht bij een turboliquidatie.
Risico’s huidige regeling turboliquidatie
Via de helpdesk hebben we verschillende keren de vraag gehad of resterende baten voor of na de liquidatie moeten worden uitgekeerd. Dit betreft bijvoorbeeld geld op een bankrekening of een vordering op de directeur-grootaandeelhouder.
Formeel kan de turboliquidatie niet worden toegepast, zolang er nog activa op de balans staan. De turboliquidatie kan pas worden toegepast als de vordering is afgelost door de directeur-grootaandeelhouder en/of de liquide middelen aan de aandeelhouder zijn uitgekeerd via een dividenduitkering. Zoals hierboven genoemd, kan na het leegmaken van de activazijde van de balans de turboliquidatie alsnog worden toegepast.
Wordt een rechtspersoon geliquideerd terwijl er nog baten zijn, dan kan iedere belanghebbende de rechtbank verzoeken om heropening van de vereffening. In feite volgt dan alsnog een normale liquidatie. Uit jurisprudentie blijkt dat de rechtspersoon in de tussentijd dan formeel nooit ontbonden is, waarbij aan bijvoorbeeld de deponeringsplicht van publicatiestukken had moeten zijn voldaan.
Een schuldenaar die benadeeld wordt door de liquidatie, kan een bestuurder in privé aansprakelijk stellen. Dit kan bijvoorbeeld als net voor de ontbinding dividend uit de bv is gehaald, waarbij het bestuur (of algemene vergadering) niet akkoord had mogen gaan.
Conclusie
Vanaf 15 november a.s. wordt het een stuk omslachtiger om een inactieve/lege rechtspersoon te ontbinden. Daarnaast zijn door deze nieuwe regel bepaalde anonimiseringsstructuren minder effectief (door de verantwoordingsplicht). Wij adviseren daarom zulke rechtspersonen voor die datum te liquideren. Zorg daarbij dat de activazijde van de balans leeg is, voordat de rechtspersoon wordt ontbonden. Verder is van belang dat schuldeisers daarbij niet worden benadeeld.
