Hoe bepaal je de omvang van de schenking bij een gelieerde onzakelijke lening?

In een eerder artikel over de lening van de werkgever voor werknemersparticipatie, vertelden wij over de kennisgroepstandpunten van de Belastingdienst. De Belastingdienst is nu helpend met een handreiking over het bepalen van de omvang van de schenking bij een gelieerde onzakelijke lening. De berekeningswijze voor het bepalen van de omvang van de schenking komt in grote lijnen overeen met de wijze waarop de lening van de werknemersparticipatie wordt aangevlogen.

De handreiking helpt bij het bepalen van de omvang van een schenking die besloten ligt in een lening met onzakelijke voorwaarden tussen gelieerde partijen. Dit is relevant voor de schenkbelasting onder de Successiewet 1956.

Gelieerde partijen

In de handreiking wordt gedefinieerd wanneer er sprake is van gelieerde partijen. Het gaat om personen of entiteiten met een nauwe persoonlijke of zakelijke relatie tot elkaar, zoals ouder-kindrelatie.

Soorten leningen

Er wordt onderscheid gemaakt in twee soorten leningen:

Zakelijke lening met onzakelijke voorwaarden: rente of voorwaarden wijken af van marktconform.
Onzakelijke lening (OZL): geen enkele onafhankelijke partij zou de lening verstrekken tegen vergelijkbare voorwaarden.

Er is sprake van een schenking wanneer tussen gelieerde partijen bewust en uit vrijgevigheid niet marktconform wordt gehandeld. De lening wordt verstrekt door de vennootschap van de schenker, waarbij de omvang van de schenking wordt toegerekend aan de aandeelhouder.

Bepalen van de schenking bij een zakelijke lening met onzakelijke voorwaarden

Bij de totstandkoming van de lening moet beoordeeld worden of partijen zakelijk hebben gehandeld en marktconforme afspraken hebben gemaakt. De hoogte van de rente in relatie tot de omvang van de lening is daarbij belangrijk. De verhouding tussen deze twee moet beoordeeld worden aan de hand van een marktvergelijking. Wat zouden willekeurige derden met elkaar afspreken?

Hoe bepaal je dan de rente in relatie tot de omvang van de lening?

De wijze waarop je marktconforme rente bepaald, is afhankelijk van de hoogte van de geleende som en de afgegeven zekerheden. Er wordt onderscheid gemaakt tussen leningen tot €75.000 en daarboven:

Voor leningen tot €75.000 mag je de rente baseren op persoonlijke leningstarieven.
Voor leningen van meer dan €75.000 wordt gekeken naar de hoogte van de lening in relatie tot het onderpand (loan-to-value: LTV max. 70%) en de verstrekte zekerheden of achterstellingen met de daarbij behorende rentetarieven (bijv. effectenkredieten of vastgoedhypotheken).

Als er geen marktconforme rente wordt vergoed, dan is sprake van een schenking. De hoogte van de schenking wordt bepaald aan de hand van de waardestijging van de aandelen. Deze waardestijging komt tot uitdrukking door het contant maken van de rente en aflossingen naar het moment van verstrekken van de lening tegen een disconteringsvoet, die aansluit bij de rentevergoeding die tussen onafhankelijke derde partijen overeen zou zijn gekomen.

Bepalen van de schenking bij een onzakelijke lening (OZL)

Bij een OZL ontbreekt een marktconforme rente omdat onafhankelijke partijen de lening niet zouden verstrekken. Dit leidt automatisch tot een schenking, die wordt vastgesteld door de waardestijging van de aandelen van de leningnemer te berekenen.

Methodes voor het bepalen van de schenking

De handreiking schrijft twee methodes voor:

Optiewaarde-benadering: theorie gebaseerd op optieprijzen, maar complex en moeilijk toepasbaar.
Alternatieve praktische benadering: eenvoudiger model, waarbij de contante waarde van de lening wordt bepaald op basis van de verwachte rendementseis en risicoprofiel van de lening.

Tip: Voor optiewaardeberekeningen kan een specialist uit het Landelijk Business Valuation Team (LBVT) worden geraadpleegd.

In de handreiking worden verschillende rekenvoorbeelden en bijlagen gegeven om deze berekeningen toe te passen.

Belangrijke aandachtspunten

De handreiking is alleen van toepassing op de schenkbelasting, niet op vennootschapsbelasting of inkomstenbelasting.
Elke casus moet individueel beoordeeld worden.
De richtlijnen kunnen veranderen door wijzigingen in wetgeving of jurisprudentie.

Ondersteuning schenkingstraject kinderen

Wij bieden uitgebreide corporate finance diensten aan om jou en jouw klanten te begeleiden bij bedrijfsopvolgingstrajecten. Onze expertise omvat onder andere financiële planning en analyse, waarbij wij helpen bij het opstellen van gedetailleerde financiële plannen en analyses om de bedrijfsdoelen te bereiken.

Daarnaast voeren onze specialisten grondige bedrijfswaarderingen uit om de werkelijke waarde van het bedrijf te bepalen. Wij begeleiden je door het bedrijfsopvolgingstraject op zowel fiscaal als juridisch gebied. Bovendien adviseren wij je over de optimale kapitaalstructuur en helpen wij bij het verkrijgen van financiering door de bedrijfsopvolger.