Helpdeskvraag
Mijn klant vertelde mij dat hij gaat scheiden. Heeft zijn ex-echtgenoot dan aanspraak op een deel van de ODV?
Antwoord
Er is geen wettelijke regeling die maakt dat de partner bij een scheiding automatisch recht krijgt op een deel van de ODV. Dat is dus anders dan toen het pensioen in eigen beheer er nog was, toen had de echtgenoot een wettelijk recht op een deel van het ouderdomspensioen en op het partnerpensioen. De partner kan wel recht hebben op een deel van de waarde van de ODV, maar dat ligt aan de afspraken die partijen maken of hebben gemaakt. Bijvoorbeeld doordat zij zijn gehuwd in gemeenschap van goederen of iets hebben bepaald in huwelijkse voorwaarden of in een echtscheidingsconvenant. Afspraken kunnen daarnaast ook vastliggen in een overeenkomst tot compensatie, die is opgemaakt bij het uitfaseren van het in eigen beheer opgebouwde pensioen. In veel van die overeenkomsten is bepaald dat pas bij een scheiding wordt bepaald hoe en voor hoeveel de partner gecompenseerd moet worden.
In beginsel is de ODV van de DGA zelf en krijgt een echtgenoot hooguit een recht op verrekening van de waarde ervan. In het kader van een echtscheiding kan de ODV toch geheel of gedeeltelijk aan de ex-partner worden overgedragen. De ODV-uitkeringen kunnen op diverse manieren bij de ex terechtkomen:
1. De ex-echtgenoot aanwijzen als begunstigde voor de ODV-uitkeringen.
De ODV blijft van de DGA zelf en blijft dus afhankelijk van zijn AOW-leeftijd. De ex-echtgenoot krijgt slechts recht op uitbetaling van (een deel van) die ODV-uitkeringen, zolang de DGA leeft. Na overlijden van de DGA gaan de ODV-uitkeringen naar de erfgenamen van de DGA. Is er geen testament dan is de ex geen erfgenaam. Is er wel een testament dan is de ex-echtgenoot daarin meestal niet (meer) als erfgenaam aangewezen. Daardoor stoppen de ODV-uitkeringen aan de ex-echtgenoot in verreweg de meeste gevallen na overlijden van de DGA. Overlijdt overigens de ex-echtgenoot eerder dan de DGA, dan vervalt het recht op uitbetaling en ontvangt de DGA zelf de volledige ODV-uitkeringen.
Bij deze optie mag de BV ervoor kiezen de uitbetalingen rechtstreeks aan de ex-echtgenoot te doen. In dat geval moet de loonadministratie daarop worden aangepast, want de BV is inhoudingsplichtig. Keert de BV niet rechtstreeks uit, dan moet de DGA vanuit privé een deel van de ODV-uitkering doorbetalen. Dit bedrag is een aftrekpost voor de DGA (persoonsgebonden aftrekpost) en een bijtelling voor de ex-echtgenoot (belastbare periodieke uitkering en verstrekking).
2. De ODV geheel of gedeeltelijk overdragen aan de ex-partner.
Het aan de ex overgedragen deel van de ODV is een eigen ODV van de ex-partner geworden. Dat betekent niet alleen dat de uitkeringen afhankelijk zijn van de AOW-leeftijd van de ex en er rechtstreeks aan de ex-echtgenoot wordt verloond, maar ook dat de uitkeringen na overlijden van de ex naar de erfgenamen van deze ex-echtgenoot gaan. De DGA komt daarbij niet meer in beeld (tenzij hij als ODV-begunstigde en erfgenaam in het testament van de ex-echtgenoot is benoemd). Verder is de ex-echtgenoot vrij de ODV af te storten in een lijfrente.
Bij deze optie kan ervoor worden gekozen de ODV over te dragen naar een eigen BV (eigenbeheerlichaam) van de ex-echtgenoot.
Tot slot
Hoewel het hebben van keuzemogelijkheden voor de praktijk meestal prettig is, verwacht ik dat maar weinig ex-partners kiezen voor optie 1. Bij optie 2 kunnen partijen helemaal los van elkaar komen. Het overlijden van de een heeft geen gevolgen voor de uitkering aan de ander. Over het algemeen is dat een groot voordeel na een scheiding.
Bij de scheiding dient op korte termijn veel geregeld te worden. Los van alle emotionele aspecten komt daar dan ook nog de financiële afwikkeling bij.
