HELP! Een niet-uitgevoerd periodiek verrekenbeding in de huwelijkse voorwaarden. Eerste hulp bij huwelijkse voorwaarden.
Helpdeskvraag
Mijn klant is 15 jaar geleden getrouwd. Hij en zijn vrouw zijn destijds naar de notaris gegaan voor het laten opmaken van huwelijkse voorwaarden, onder andere in verband met zijn net opgerichte onderneming. Bij het lezen van deze huwelijkse voorwaarden zag ik dat mijn klant en zijn echtgenote een periodiek verrekenbeding zijn overeengekomen op grond waarvan hij en zijn vrouw elk jaar de overgespaarde inkomsten met elkaar moeten verrekenen. Dit is alleen nooit gebeurd. Wat te doen? Het betreft naar eigen zeggen (nog) een fijn en gelukkig huwelijk…
Periodiek verrekenbeding
In bijna 50% van de bestaande huwelijkse voorwaarden is een periodiek verrekenbeding opgenomen. Grote kans dat uw klant die gehuwd is met huwelijkse voorwaarden ook een dergelijke verrekenbeding daarin heeft staan. Hoe werkt een periodiek verrekenbeding?
Met een periodiek verrekenbeding zijn de echtgenoten verplicht ieder jaar de overgespaarde inkomsten samen te delen. Overgespaard inkomen is het deel van het inkomen dat overblijft nadat de kosten van de huishouding zijn betaald. Overigens is een andere verdeling dan 50/50 ook mogelijk.
Maar wat is inkomen?
Bij het uitvoeren van het periodieke verrekenbeding is het van belang dat helder is wat onder het inkomensbegrip moet worden verstaan. De omvang van het inkomen bepaalt immers mede de hoogte van de verrekening. Bij echtgenoten die in loondienst zijn, leidt dit zelden tot een discussie. Bij ondernemers is dit een ander verhaal. Want wat is inkomen bij een ondernemer met een eenmanszaak, VOF of een BV? De praktijk wijst uit dat de huwelijkse voorwaarden lang niet altijd duidelijkheid geven op dit punt. In huwelijkse voorwaarden wordt vaak aangesloten bij fiscale loonbegrippen of het inkomensbegrip is zeer summier omschreven. Fiscale begrippen sluiten in dit kader vaak niet aan bij de realiteit. Uitgekeerde of niet uitgekeerde dividenden worden daardoor wellicht (onbedoeld) meegenomen in de periodieke verrekening. Over het algemeen zijn echtgenoten zich hier niet van bewust.
Risico: verrekenen alsof gemeenschap van goederen
Weinig echtgenoten met een periodiek verrekenbeding in hun huwelijkse voorwaarden voeren dit ook daadwerkelijk jaarlijks uit. Wat veel echtgenoten niet weten is dat dit ingrijpende consequenties kan hebben. Bij einde van het huwelijk, door overlijden of echtscheiding, moeten echtgenoten dan namelijk, kortgezegd, met elkaar afrekenen alsof er sprake was van algehele gemeenschap van goederen. Zo kan het zijn dat bij echtscheiding een echtgenoot met een onderneming de helft van de waarde van de onderneming moet uitbetalen aan zijn ex-echtgenote omdat de echtgenoten tijdens het huwelijk nooit uitvoering hebben gegeven aan hun periodiek verrekenbeding. Overigens kan een echtgenoot tegenbewijs leveren door bijvoorbeeld aan te tonen dat een goed al bestond voorafgaande aan het huwelijk of is verkregen als gevolg van schenking of erfenis en op grond van het overeengekomen inkomensbegrip ook niet tot het te verrekenen vermogen kan behoren. Indien een echtgenoot hierin slaagt, dan wordt dit goed niet meegenomen in de alsof-verrekening.
Wat te doen?
Heeft uw klant een periodiek verrekenbeding in de huwelijkse voorwaarden dat hij niet jaarlijks uitvoert, dan is het van belang hier alsnog uitvoering aan te geven zodat er duidelijkheid bestaat over de onderlinge schuldverhouding. Wellicht komen echtgenoten tot de conclusie dat het periodieke verrekenbeding niet meer bij hen past. De huwelijkse voorwaarden moeten dan gewijzigd worden. Let wel: de verrekenplicht blijft bestaan tot het moment dat de gewijzigde huwelijkse voorwaarden van kracht zijn en moet dus alsnog over de niet uitgevoerde jaren worden vastgesteld.
Daarbij wordt een vermogensopstelling gemaakt en moet beoordeeld worden welke vermogensbestanddelen tot het te verrekenen vermogen behoren en welke niet. Vervolgens ondertekenen echtgenoten een vaststellingsovereenkomst waarin onder andere de hoogte van de verrekenvordering en -schuld tot dan toe is vastgelegd. Ook worden nadere afspraken over de uitbetaling (bijvoorbeeld in termijnen) dan wel het schuldig blijven (wanneer is de vordering opeisbaar?) in de vaststellingsovereenkomst opgenomen.
De afwikkeling van een periodiek verrekenbeding is maatwerk. Laat u bijstaan door een expert. U bent dan in staat uw klant nader te informeren over de afwikkeling van het periodiek verrekenbeding en deze ook uit te voeren zodat de huwelijkse voorwaarden geen (onaangename) verrassingen meer kennen!
